Pisząc o czeskiej kuchni i o Czechach nie można nie wspomnieć o czeskim piwie; produkcja i picie piwa są bowiem integralną częścią czeskiej tradycji i kultury. Nie należy też zapominać o tym, że w Republice Czeskiej, przede wszystkim na Morawach, choć w samych Czechach także, produkuje się całkiem niezłe wino.

Czesi są światowymi rekordzistami w konsumpcji piwa.
W ciągu roku wypijają średnio 160 litrów na osobę,
czyli o 30 litrów więcej niż wicemistrzowie rankingu - Niemcy.
Ciekawe jest, że pierwsze miejsce w rankingu Czesi zajęli dopiero po podziale Czechosłowacji.

Do picia piwa przyznaje się aż 90% Czechów i 58% Czeszek.

W Czechach jest 48 dużych browarów i 36 minibrowarów. Roczna produkcja piwa kształtuje się na poziomie 20 mln hl. Dzięki takiej obfitości browarów czeski rynek piwny charakteryzuje się dużą różnorodnością gatunków: oprócz piw znanych marek istnieje wiele marek lokalnych, posiadających własny smak.

Warzenie piwa ma w Czechach wielowiekowe tradycje. Wiele browarów do dziś warzy swoje oryginalne piwo. Jednym z najstarszych w Czechach jest browar Regent, który założył w 1379 roku ród Rožmberków. Browar ten wciąż stosuje wyłącznie tradycyjne metody produkcji. Na tradycyjną technologię produkcji, tzn. otwarte zbiorniki fermentacyjne i piwo dojrzewające w dębowych beczkach, postawił też browar Staropramen. Miłośnicy piwa twierdzą, że tylko w ten sposób piwo uzyskuje należyte, charakterystyczne właściwości.

Zainteresowani produkcją "złotego nektaru" mogą odwiedzić muzea piwowarstwa, przedstawiające technologię, historię i tradycję browarnictwa. Najbardziej znane spośród nich i najstarsze znajduje się w Pilźnie. Muzeum mieści się w centrum miasta. Można je zwiedzać np. w ramach projektu "Piwny świat", którego częścią jest także wizyta w browarze Plzeňský Prazdroj. Warto też poznać inne piwne muzea: Ostravar, Chodov czy U Fleku.
Więcej informacji o Pilznie można znaleźć w dziale "Trasy, ciekawe miejsca" klikając na ten link.

Nie sposób podać liczby gatunków piwa, produkowanych w Czechach, ponieważ każdy browar produkuje od kilku do kilkunastu gatunków. Obok dużych browarów istnieją też małe, lokalne, których wyroby sprzedawane są na lokalnym rynku, gdzie mają swoich zagorzałych zwolenników. Trudno też podać obiektywnie, które czeskie piwo jest najlepsze. Prawie wszyscy Czesi piją czeskie piwa i każdy ma swoje ulubione marki, których honoru gotów jest bronić jak lew. Między innymi dlatego czeskie browary nie boją się wchodzących na czeski rynek zagranicznych firm, ponieważ wierzą w przywiązanie Czechów do krajowych marek. Czeskie piwa są nieco słabsze niż polskie. Zawartość alkoholu w najpopularniejszych piwach oscyluje pomiędzy 4 a 5% alkoholu. Jednak dla prawdziwych piwoszy znacznie ważniejsze jest stężenie ekstraktu chmielowego, Czesi pijają więc "dziesiątkę" lub "dwunastkę". Co ciekawe, w dobrych, tradycyjnych piwiarniach "dziesiątkę" podaje się w szklankach, a "dwunastkę" - w kuflach z uchem. Piwo jest w Czechach wszechobecne, można je kupić prawie wszędzie - np. normą jest sprzedaż piwa na dworcach kolejowych, a nawet w czeskich barach McDonaldsa, czego oczywiście nie polecamy, bo piwo nigdzie nie smakuje tak dobrze jak w czeskiej hospodzie.

Mimo że nie sposób określić, które czeskie piwo jest najlepsze, spróbujemy chociaż trochę Państwu pomóc przy wyborze i zachęcić do spróbowania gatunków nieznanych na naszym rynku. Poniżej zamieszczamy ranking czeskich piw, sporządzony przez czeskich specjalistów z branży. Na ostatnich targach piwnych w Brnie - Pivex 2005 - fachowcy tak ocenili piwa:

Kategoria světlých výčepních piv - czyli jasnych piw beczkowych:
1. Braník (Pivovary Staropramen)
2. Velkopopovický kozel (Plzeňský Prazdroj – Pivovar Velké Popovice)
3. Ostravar Originál (Pivovary Staropramen)

Kategoria světlých ležáků - czyli jasnych piw leżakowanych
1.Starobrno Medium (Starobrno)
2.Staropramen ležák (Pivovary Staropramen)
3.Radegast Premium

Certyfikat jakości za wyrówanną jakość
Březňák světlý ležák (Drinks Union – pivovar Velké Březno)
Džbán 11 světlá (Pivovar Vyškov)
Primátor Premium (Pivovar Náchod)
Velkopopovický kozel Premium (Plzeňský Prazdroj – pivovar Velké Popovice)
Radegast světlé výčepní (Plzeňský Prazdroj – pivovar Radegast)
Starobrno Tradiční (Starobrno)
Krušovice Mušketýr světlé výčepní (Královský pivovar Krušovice)

Jak widać z mapki, istnieją dwa duże regiony winiarstwa:
czeski i morawski, dzielące się odpowiednio na 6 i 10 podregionów.

Statystyczny czech wypija rocznie 17l wina.
Na terenie Republiki Czeskiej jest 11 155 ha winnic.
Roczna produkcja winogron waha się pomiędzy 55 a 80 tys. ton.

Tradycje winiarskie na ziemiach Korony Czeskiej są bardzo stare. Wina produkuje się tu z dawien dawna sporo i to całkiem niezłej jakości. Pierwsze wzmianki o uprawie winorośli na ziemiach czeskich pochodzą już z początków X wieku. Najbardziej zasłużonym w dziejach winiarstwa czeskiego jest cesarz Karol IV Luksemburski (1316-1378) - wielki miłośnik win i założyciel wielu winnic. To on nadał kształt czeskiemu winiarstwu, nie przypadkiem został też jednym z głównych patronów tutejszych winiarzy.

Najsłynniejsze, morawskie winnice graniczą niemal z austriackimi, co sprawia, że wpływy tradycji winiarskiej południowych sąsiadów są oczywiste. Najlepsze, świeże i orzeźwiające wina uzyskiwane są tu z białych odmian winorośli, takich jak: Veltlínské zelené, Ryzlink rýnský i vlašský, Rulandské bílé, Sauvignon, Chardonnay, a także typowej dla tych terenów Pálavy czy Aureliusza. Nie brakuje również interesujących prób z odmianami czerwonymi, nieco trudniejszymi w uprawie. Z pewnością ciekawe efekty daje Svatovavřinecké, Rulander, Modrý Portugal - ale są i ciekawostki wyprodukowane ze szlachetnych, trudniejszych w uprawie, francuskich odmian, np. z Cabernet Sauvignon.

Ze względu na klimat lepsze efekty daje uprawa białego winogrona, dlatego zajmuje ona 74% powierzchni winnic. Udział poszczególnych odmian jest następujący: 18% Veltlínské zelené, 17% Müller-Thurgau, 13% Ryzlink vlašský, 5% Rulandské bílé (Pinot blanc), 5% Ryzlink rýnský, 4% Veltlínské červené rané, 3% Neuburské, 2% Tramín, 2% Sauvignon, 2% Chardonnay, 2% Muškát moravský, 1% Rulandské šedé (Pinot gris). Z winogron ciemnych uprawia się: 10% Svatovařinecké, 5% Frankovka, 2% Zweigeltrebe, 1% Modrý Portugal, 1% Rulandské modré (Pinot noir), 1% André.

Wielbicieli słodkich win zainteresuje pewnie fakt, że południowomorawscy winiarze z powodzeniem produkują wina lodowe. Są one kosztowne i trudne w produkcji. Winogrona pozostawia się bardzo długo na krzakach - aż do pierwszych poważnych przymrozków. Winogrona lekko podsychają, gromadząc sporą zawartość cukru. Mróz ścina zawartą w owocach wodę w lód, nie zamarza jednak bardzo słodki sok. Kiedy temperatura spada poniżej 7 stopni, rozpoczyna się winobranie, które trzeba przeprowadzić błyskawicznie. Równie szybko należy przewieźć winogrona do winiarni, gdzie w pneumatycznych prasach, bardzo delikatnie wytłacza się, w naturalny sposób oddzielony od wody, słodki moszcz. Powstają aromatyczne, słodkie wina o niezwykłym bukiecie i dobrej strukturze. Wina takiego nie produkuje się dużo. Tutaj podstawowe znaczenie ma jakość. Poza tym, jego wyrabianie wiąże się z dodatkowym ryzykiem producenta - zawsze może przecież nadejść niespodziewane ocieplenie i winogrona spleśnieją. Wina lodowe należą więc do win droższych i są zwykle rozlewane do butelek o mniejszej pojemności (najczęściej półlitrowych i mniejszych).

Będąc na Morawach powinno się też spróbować produkowanych klasycznymi metodami win musujących, które świetnie sprawdzają się jako aperitif lub jako dodatek do tutejszych dość tłustych dań. Życie otoczonego winnicami Mikulova, Znojma czy Valtic, gdzie warto odwiedzić wypełnione beczkami z winem i butelkami, wspaniałe piwnice miejscowego pałacu, toczy się dziś - podobnie jak przed wiekami - głównie wokół własnych win i kuchni. Degustacja win, nawet u niewielkich producentów, często idzie więc w parze z możliwością spróbowania domowych przysmaków, co może okazać się hitem niejednej wyprawy na południe Czech.

Dopuszczalny poziom alkoholu we krwi w Republice Czeskiej to
0,0%